Fundacja Kierunek Kultura rozpoczęła pilotażowy projekt zabezpieczenia najcenniejszych zabytków rękopiśmiennych i drukowanych, będących w posiadaniu Stowarzyszenia Miłośników Zabytków Historycznych – opiekuna trzemeszeńskich muzealiów.
Projekt jest współfinansowany ze środków budżetowych gminy Trzemeszno w ramach konkursu pn. „Kultura, sztuka, ochrona dóbr kultury i dziedzictwa narodowego” w kwocie 1543,73 zł. Walka o utworzenie w Trzemesznie muzeum toczy się od ponad 20 lat.Niestety, brak odpowiednich pomieszczeń na muzeum sprawia, że bezcenne dokumenty i inne zbiory są zamknięte w zwykłych kartonach i zmagazynowane obecnie w siedzibie tymczasowej – dawnej szkole zawodowej im. Hipolita Cegielskiego w Trzemesznie. W skrzydle tego budynku Stowarzyszenie Miłośników Zabytków Historycznych posiada cztery pomieszczenia na tymczasowe użytkowanie. W każdy weekend dr Andrzej Leśniewski, Dariusz Leśniewski i Patryk Pietraszak pracują tam nad realizacją projektu. -Dysponujemy tutaj czterema pomieszczeniami, ale niestety, te parterowe są obciążone wilgocią. W związku z tym papierowe eksponaty nie mogą się tam znajdować – wyjaśnia dr A. Leśniewski. Są one przechowywane piętro wyżej (w pomieszczeniach po byłej bibliotece zespołu szkół im. H. Cegielskiego.
Dariusz Leśniewski jako prezes Fundacji Kierunek Kultura, która wspiera Stowarzyszenie Miłośników Zabytków Historycznych w utworzeniu muzeum, napisał projekt: „Ochrona zbiorów rękopiśmiennych i drukowanych Muzeum Regionalnego w Trzemesznie” i otrzymał dofinansowanie. Od kwietnia do końca września tego roku będzie on realizowany. – Postanowiliśmy zabezpieczyć te zbiory, gdyż nadal mamy tylko siedzibę tymczasową . Nie wiemy jak długo będą te zbiory tutaj przebywały. Te kartony, opakowania, w których zbiory były przechowywane dotychczas już się zużyły. Więc nie możemy ufać do końca tym opakowaniom – wyjaśnia D. Leśniewski. Postanowiono kupić profesjonalne kartony, pudła archiwizacyjne. Są to pudła kartonowe o bardzo wysokiej wytrzymałości, niepalne, trzymające temperaturę, wilgoć. Pudła są bezkwasowe, czyli te kartony nie wpływają na papier, a wręcz go chronią. – Zbiory jeśli będą przechowywane w takich pudłach w odpowiednich warunkach temperaturowych i wilgotnych, mogą nawet w tych opakowaniach trwać bez uszczerbku 100 lat – wyjaśnia D. Leśniewski.
Takich pudeł zakupiono 10 sztuk, zakupiono także kilkaset teczek o takich samych właściwościach oraz koperty w różnych formatach, jak i specjalny sznurek. -To są też teczki wiązane i też bezkwasowe, są ich dwa rodzaje: mniejsze i większe. Wymiary nie są przypadkowe, gdyż kiedyś format dokumentów był większy, a eksponatów nie wolno zginać czy łamać – podkreśla dr A. Leśniewski. Zakupiono również dwa regały. Liczba zakupionych pudeł nie jest być może oszałamiająca, jednak jak podkreślają uczestnicy projektu jest to dopiero początek, a prace chcą kontynuować corocznie. – Jest to początek projektu. To wystarczy na jakieś 1 procent zbiorów, może jak dobrze pójdzie pięć lub dziesięć procent. Chcemy zacząć od tych najcenniejszych, najbardziej narażonych na uszkodzenia, bo one mają już swoje lata. Dlatego to robimy, aby te eksponaty zachować dla kolejnych pokoleń – mówi dr Andrzej Leśniewski.
Cześć kosztów projektu ponosi również fundacja. – Kupiliśmy także specjalny sznurek, taśmę w stu procentach bawełnianą, gdyż niektórych obiektów nie da sięwłożyć w teczkę. Zakupiliśmy specjalne koperty w równych rozmiarach, aby włożyć tam zdjęcia. One także mogą tam być latami. Marzy nam się na kolejny etap projektu, kupienie takiego wysuwanego regału metalowego, aby można było jak w kartotece to uporządkować – wyjaśnia D. Leśniewski. W swym zamierzeniu fundacja chce w tym pierwszym etapie działań zabezpieczyć 10 protokólarzy, 500 dokumentów i rękopisów, trzysta druków ulotnych, czyli ulotki, reklamy. Wśród nich znajdują się protokólarze Towarzystwa Przemysłowców, Towarzystwa śpiewaczego w Trzemesznie 1901 -1908 r., Towarzystwa Gimnastycznego Sokół. Najstarszym dokumentem jest spis mieszkańców Trzemeszna z około 1848 roku, krótko po Wiośnie Ludów. Są tam spisani alfabetycznie wszyscy obywatele Trzemeszna. Należy jednak pamiętać, iż miano obywatela posiadał wówczas tylko mężczyzna i to posiadający jakikolwiek majątek, czyli który płacił podatki.
RENATA PAŁUCKA